Z tekstu dowiesz się:
- w jaki sposób atropina działa na organizm,
- w jakich dziedzinach medycyny stosowana jest jako lek,
- jakie zastosowanie ma atropina w okulistyce.
Atropina to związek chemiczny z grupy alkaloidów tropanowych. Występuje naturalnie w wielu roślinach, przede wszystkim z rodziny psiankowatych, takich jak bieluń, lulek czarny oraz wilcza jagoda. Wyciągi z tych roślin były stosowane przez człowieka już w starożytności – jako kosmetyki, leki, ale i trucizna. Z jednej strony, mieszkanki starożytnego Rzymu zbierały wilcze jagody i przy ich pomocy malowały sobie na policzkach dodające uroku rumieńce, z drugiej – Persowie nasączali ekstraktem z lulka strzały, z których następnie celowali do wrogów.
Atropina – trucizna czy lek? Wpływ atropiny na organizm
Atropina jako substancja chemiczna ma bardzo specyficzne właściwości – poraża ona zakończenia przywspółczulnego układu nerwowego, co w określony sposób wpływa na ludzki organizm. Atropina działa więc na:
- drogi oddechowe – rozkurcza mięśnie gładkie i powiększa światło oskrzeli,
- gruczoły wydzielania wewnętrznego – hamuje produkcję enzymów trawiennych,
- oczy – poraża mięsień rzęskowy i rozszerza źrenice,
- mięsień sercowy – zwiększa częstotliwość jego pracy,
- przewód pokarmowy – zmniejsza perystaltykę jelit, działa przeciwwymiotnie,
- układ moczowy – zmniejsza napięcie ścian moczowodów i pęcherza moczowego.
Atropina może również działać na organizm toksycznie – dzieje się tak w przypadku jej znacznego przedawkowania. Zatrucie atropiną objawia się m.in. światłowstrętem, suchością skóry, gorączką, omamami wzrokowymi i słuchowymi, a także drgawkami. Przedawkowanie skutkować może nawet śpiączką i zgonem.
Atropina – do oczu i nie tylko. Zastosowanie atropiny jako leku
Wiele osób sądzi, że atropina to lek stosowany tylko w okulistyce – tak jednak nie jest. W odpowiednich ilościach podaje się ją również pacjentom:
- w nagłych stanach wymagających reanimacji krążeniowej,
- ze stanami spastycznymi przewodu pokarmowego,
- z bradykardią (spowolnioną pracą serca),
- przed planowanym znieczuleniem ogólnym,
- z nadmierną kurczliwością i wydzielaniem śluzu przez oskrzela.
Warto przy tym pamiętać, że wiele leków potęguje działanie atropiny. Są to m.in. leki blokujące receptory histaminowe, leki przeciwdepresyjne, pochodne benzodiazepiny, środki obniżające pH soku żołądkowego i kortykosteroidy. Dlatego przed zastosowaniem atropiny u pacjenta konieczny jest wywiad lekarski.
Atropina – krople do oczu i leczenie krótkowzroczności
Okulistyka to bez wątpienia dziedzina medycyny, w której najczęściej wykorzystywana jest atropina. Krople do oczu zawierające tę substancję aplikuje się pacjentom, u których wykonywane mają być różnego rodzaju badania okulistyczne, takie jak badanie dna oka, badanie refrakcji albo OCT plamki. Jak już wspomniano, atropina rozkurcza mięsień rzęskowy oraz zwieracz źrenicy, więc okulista może lepiej przyjrzeć się m.in. siatkówce oraz dnu oka, a dzięki temu wykryć ewentualne objawy choroby. Należy jednak pamiętać, że zupełnie normalnym objawem jest pogorszone widzenie po atropinie, głównie w postaci widzenia nieostrego i nadwrażliwości na światło.
- Atropina – jak długo działa?
Pacjenci przed zleconymi badaniami okulistycznymi często zastanawiają się, jak długo źle się widzi po atropinie. Otóż zależy to od kilku aspektów – stężenia preparatu, wieku pacjenta, a nawet koloru jego oczu. Atropina działa dłużej u osób o jasnych oczach, zazwyczaj silniejsze krople stosuje się u dzieci, więc u nich skutki uboczne także mogą się utrzymywać przez dłuższy czas, nawet do 24 godzin. U pozostałych osób jest to kilka-kilkanaście godzin.
- Leczenie krótkowzroczności atropiną
Stosowanie kropli do oczu zawierających atropinę w stężeniu 1% jest jednym z najskuteczniejszych sposobów leczenia krótkowzroczności. Należy jednak pamiętać, że wiąże się to z występowaniem efektów ubocznych, takich jak rozszerzenie źrenicy, światłowstręt i zaburzenie akomodacji.
Źródła:
https://www.termedia.pl/lekarzspecjalista/Prof-A-Grzybowski-Niechirurgiczne-metody-leczenia-krotkowzrocznosci,29029.html
https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=107
https://pl.wikipedia.org/wiki/Atropina
https://mgr.farm/opinie/atropina-w-leczeniu-postepujacej-krotkowzrocznosci/